Topo/s/grafia Wolności

Topo/s/grafia Wolności

Wystawa w Galerii Teatru Korez

Wernisaż:

10 września 2019, g. 18.00

Galeria Teatru Korez, I piętro, Katowice Miasto Ogrodów

Wystawa potrwa do 2 października 2019

 

„Wolność“ ściśle wiąże się z twórczością. Nie ma sztuki tam, gdzie nie ma wolnych ludzi. Z takiego przekonania wyrasta idea interdyscyplinarnych projektów artystyczno- badawczych z „wolnością” w tytule, których jestem autorem i koordynatorem. Do udziału w nich zapraszam artystów o uznanym dorobku jak i studentów macierzystej uczelni, ale także innych uczelni artystycznych w Polsce, w Czechach i Niemczech. Proponuję im, by podjęli próbę odpowiedzi na podstawowe pytania: czym jest wolność? Czy wolność da się opisać i wyrazić w sztuce? Czy wolność zyskuje się raz na zawsze? Czy wolność jest sprzymierzeńcem czy przeszkodą dla artysty? Impulsem do rozpoczęcia projektów „wolnościowych” były rocznice ważnych wydarzeń, związanych z najnowszą historią Polski: powstanie „Solidarności“ oraz odzyskanie przez Polskę pełnej suwerenności. Ów zwrot historyczny odcisnął w kulturze polskiej trwały ślad, ale również, w konsekwencji następujących po sobie wydarzeń, w kulturze całej Europy Środkowej. To ważne, że na postawione powyżej pytania odpowiadają, przede wszystkim ludzie młodzi – studenci i doktoranci; wielu z nich urodziło się już w wolnej Polsce, wolnej Europie. Działania objęte ww. projektami zlokalizowane były najczęściej w przestrzeniach więziennych: opuszczone budynki więzienia w Łęczycy /”Wymiary Wolności”/, czynne więzienie w Nowym Wiśniczu /”Labirynt Wolności”/ wspólne, z osadzonymi, realizowanie murali na spacerniakach więzienia w Radomiu /”Horyzont Wolności”/, czy wreszcie szerokie spektrum warsztatów adresowanych do więźniów Aresztów Śledczych w Krakowie, Łodzi czy Kielcach /„Dramat Wolności”/. Co szczególne, dwie pierwsze, wspomniane wyżej instytucje, mieściły się w budynkach byłych klasztorów i obie pełniły funkcję więzień politycznych. Konfrontacja z takimi miejscami uświadamia wiele prostych i złożonych zarazem prawd: jesteśmy wolni, ale czy mamy tego świadomość? Czy umiemy korzystać z naszej wolności? Lokalizacja działań artystycznych – realizowanych w ramach projektów „wolnościowych” – w przestrzeniach więziennych, sprzyja intensyfikacji doznań społecznych, emocjonalnych i... wizualnych, stanowiąc także bodziec do refleksji o charakterze bardziej uniwersalnym: wolnością zajmować się można i trzeba zawsze, niezależnie od realiów politycznych, religijnych, społecznych; wolność jest dobrem, o które należy zabiegać, które należy pielęgnować; wolność ma też wymiar tragiczny: wolność to możliwość wyboru, ale także konieczność wyboru; to niebezpieczeństwo złych wyborów.

Działania powyższe mają przede wszystkim charakter artystyczny, ale pośrednio terapeutyczny. Istotą tychże jest, „by coś dać” innym, wykluczonym, ale także „otrzymać”.

Czy jest bardziej właściwe miejsce, gdzie o istotę wolności można pytać – siebie i tych obok, gdzie można szukać sposobu, by o wolności opowiedzieć? Każde miejsce może być odpowiednie do zadawania takich pytań i dawania odpowiedzi na nie, ale w więzieniu, wcześniej klasztorze, prawdziwie zamkniętej przestrzeni, w której czuć i słychać tych, co za wolnością tęsknili, wolności żądali, modlili się o nią, percepcja szczególnie się wyostrza, tężeje. Zawsze należy pytać o wolność – siebie i świat; wszędzie należy pytać o wolność – nie ma takich miejsc, gdzie nie możemy czuć się wolni /to jedna z tych konkluzji, która płynie z doświadczeń komunikowania się z osadzonymi/, bo wolność – lub jej brak – jest w nas, a nie na zewnątrz. Wolności nie da się zadekretować, nie da się jej nauczyć, można co najwyżej do niej dorosnąć, do niej dojrzeć. Poszerzenie działań o takie środowiska, ma w konsekwencji uczyć szacunku do inności, do cudzej wolności.

Prof. Zbigniew Bajek

Pierwsza Pracownia Interdyscyplinarna, Wydział Malarstwa, ASP w Krakowie

 

Artyści:
Julia Bajek

Zbigniew Bajek

Daniel Balaban (Republika Czeska)

Andrzej Banachowicz

Judyta Bernaś

Izabela Biela

Aleksandra Brodzińska

Anna Glińska-Kupczyk

Mateusz Grymek, Paulina Niemczyk (projekt „Śląski Gaudi”)

Zbynek Janacek (Republika Czeska)

Filip Kamiński

Dariusz Kindler

Karolina Kindler-Skowronek

Krzysztof Kiwerski

Wojciech Kopeć

Piotr Korzeniowski

Iva Krupicova (Republika Czeska)

Jędrzej Krzyszkowski

Jolanta Kuśmierska

Jakub Najbart

Zbigniew Podsiadło

Marek Sibinsky (Republika Czeska)

Edyta Sobieraj

Witold Stelmachniewicz

Zbigniew Szot

Jan Tutaj

Zdzisław Wiatr

Ewa Zawadzka